Wapen van Groningen / Habsburgse adelaar

Het merk 'Wapen van Groningen' is als merk gebruikt door pijpenmakers in Gouda. Daarnaast is in de 18e eeuw veelvuldig als ketel versiering gebruikt, waarbij het niet zo zeer het wapen van Groningen verbeeld zal hebben, maar eerder het Habsburgse wapenschild: de Zuidelijke Nederlanden (Belgie) waren een belangrijke afzetmarkt voor pijpen en maakten in die periode onderdeel uit van het Habsburgse rijk. 

Met name voor de Schoonhovense pijpenmakers lijkt dit een belangrijk reden te zijn geweest om dit thema te gebruiken.

 

 

 

Groningen

Het 'Wapen van Groningen' is bekend als zijmerk / ketel versiering in het tweede deel van 1600 door mogelijk verschillende Gronings pijpmakers (ref *2 Tupan). Daarnaast wordt het rond 1740-1750 ook in Groningen gebruikt als zijmerk

Hoewel vrij vaag, is het wapen van groningen duidelijk te herleiden onder de kroon. Ca 1740-1750 onbekend maker
Hoewel vrij vaag, is het wapen van groningen duidelijk te herleiden onder de kroon. Ca 1740-1750 onbekend maker

Gouda

Het merk 'Wapen van Groningen' is als 'Dubbele Arend' in Gouda in gebruik geweest tussen ca 1658 en 1812 bij achtereenvolgens (ref *12/*14) :

 

1658-1699    Claes Jansz. Bal

1699-1729    Cornelis Claesz. Bal

1729-1734    Jan Balbian

1734-1741    Arij Balbian

1741-1745    Jan Paulusz. Brenkman

1745-1753    Leendert van Wijk

1753-1770    Martinus de Lange

1770-1804    Hendrik Kalf

1808-1812    Klaas Hoogenboom

 

Hielmerk Wapen van Groningen. Gemaakt in Gouda tussen ca 1670 en 1690
Hielmerk Wapen van Groningen. Gemaakt in Gouda tussen ca 1670 en 1690

Ca 1670-1690, Gouda, Claes Jansz. Bal (ref *14).


Ca 1700-1720, Gouda, Cornelis Claesz. Bal (ref *14)


Gouda, ca 1740-1800



Een populaire versiering in Schoonhoven

De 18e eeuwse Schoonhovense pijpenmakers hebben veelvuldig het de dubbelkoppige adelaar als versiering op hun pijpen gebruikt. Waarschijnlijk was dit niet een referentie naar het wapen van Groningen maar meer bedoeld voor de markt in de Zuidelijke Nederlanden (het huidige Belgie), dat in die periode onderdeel uitmaakte van het Habsburgse rijk. De dubbelkoppige adelaar was bedoeld als een verwijzing naar het vorstelijke Oostenrijkse wapenschild.

Wapen van Zeeland, hielmerk kruis met driehoek. Nicolaas van Komen, ca 1750-1780, Schoonhoven
Wapen van Zeeland, hielmerk kruis met driehoek. Nicolaas van Komen, ca 1750-1780, Schoonhoven
Dubbelkoppige adelaar met initialen NK
Dubbelkoppige adelaar met initialen NK

Vis met initialen NVK ; Nicolaas van Komen, Schoonhoven, ca 1750-1770
Vis met initialen NVK ; Nicolaas van Komen, Schoonhoven, ca 1750-1770
Dubbelkoppige adelaar
Dubbelkoppige adelaar

Vis met initialen NVK ; Nicolaas van Komen, Schoonhoven, ca 1750-1770
Vis met initialen NVK ; Nicolaas van Komen, Schoonhoven, ca 1750-1770
Tekst SCHOONHOVEN
Tekst SCHOONHOVEN

Wapen van Zeeland
Wapen van Zeeland
Dubbelkoppige adelaar met initalen MVG ; Machiel van Genderen, Schoonhoven ca 1750-1780
Dubbelkoppige adelaar met initalen MVG ; Machiel van Genderen, Schoonhoven ca 1750-1780

Wapen van Zeeland met initialen GHL ; G.H.L. Hilligers, Schoonhoven ca 1770-1800
Wapen van Zeeland met initialen GHL ; G.H.L. Hilligers, Schoonhoven ca 1770-1800
Dubbelkoppige adelaar
Dubbelkoppige adelaar

De pijpenmakers van Schoonhoven

"Met de publicatie van het boek 'De pijpenmakers van Schoonhoven in 2020 is er een belangrijk nieuw hoofdstuk aan de geschiedenis van de Nederlandse kleipijpen nijverheid toegevoegd. Het boek schetst een gedetailleerd tijdsbeeld van de verschillende Schoonhovense pijpenmakers, bevat vele tientallen namen en info van niet eerder bekende makers en gaat uitgebreid in op de impact die de nijverheid in Schoonhoven had op pijpenmakers in vele andere steden."

Het boek is het resultaat van ruim twee jaar archiefonderzoek en bevat naast het meest complete Schoonhovense overzicht, ook registers met merken en makers uit omliggende plaatsen. Een onmisbare determinatie hulp derhalve.

 

Meer info en bestellen via deze link.

 

 


Goedewaagen pijp met wapen van Groningen aan ene kant. Aan de andere zijde een verzameling wapens. In het cirkeltje tussen steel en kop een zogenaamd kijkglaasje met daarin een piepkleine zwart wit dia.
Goedewaagen pijp met wapen van Groningen aan ene kant. Aan de andere zijde een verzameling wapens. In het cirkeltje tussen steel en kop een zogenaamd kijkglaasje met daarin een piepkleine zwart wit dia.

In de verzameling twee exemplaren van deze pijp, eentje heeft een kijkglaasje met afbeelding van het gedenkteken bij Heiligerlee (en dezelfde tekst). Dit gedenkteken is opgericht ter nagedachtenis aan de slag bij Heiligerlee in 1568, waarmee volgens overlevering de 80 jarige oorlog zou zijn begonnen. Het monument is genoemd naar Graaf Adolf van Nassau, die hierbij omgekomen is. Het huidige monument stamt uit 1873.

 

Op de tweede versie is een afbeelding van een paus zichtbaar, zonder begeleidende tekst. Het lijkt hier te gaan om paus Pius IX.

Wapen van Groningen met daaronder GRONING. ca 1740-1780, Gouda. Twee modellen in collectie, eentje met hielmerk D, eentje met hielmerk 73 gekroond
Wapen van Groningen met daaronder GRONING. ca 1740-1780, Gouda. Twee modellen in collectie, eentje met hielmerk D, eentje met hielmerk 73 gekroond
Wapen van Leeuwarden op andere kant, daaronder tekst L.WAARDE.
Wapen van Leeuwarden op andere kant, daaronder tekst L.WAARDE.

Laatste Nieuwe

13/3; Een paar complete en bijna complete 17e eeuwers

12/3; Gouds pijpje uit de vroege 18e eeuw met fraai getordeerde steel

10/3; Het Wapen van Friesland

23/1: Weer wat pijpen uit de collectie op foto gezet waaronder weer leuke hiel-merken. 

20/1: Twee fraaie dubbele krulpijpen (VIVAT DE PRUYSE) van Marinus van Duyn, tussen circa 1885 en 1925 gemaakt.


14/1: Wat leuke pijpjes gevonden in Rotterdam

13/1: Pijpjes van de eerste plastic materialen en bakeliet.

12/1: Pijpje van Martinus van Duijn.

19/12: De afgelopen maanden een paar hele fraaie pijpen van meerschuim kunnen toevoegen.

21/5 : Het IJzeren Kruis

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.