Groningen

Tussen de eerste decennia van 1600 en tot begin 1800 zijn er in Groningen kleipijpmakers actief geweest (ref *2, Tupan). Met name de in de tweede helft van de 17e eeuw vervaardigde pijpen zijn tamelijk karakteristiek qua vormgeving en versiering. De pijpen uit de periode na 1650 kenmerken zich door een wat hoge, slanke kop die vrij haaks op de steel staat. De pijpen uit de periode ervoor zijn wat grover en 'dikker'.

 

Pijpmakersin Groningen :

 

Abbring, Popko (1693-1697)                                                                   PA ongekroond

Bernardus, Adriaan Pauwels (ook wel Pouwels, Ariaen)   (1704-1709)

Cock, Berend Jans (1730-1731)

Cock, Jan Jacob (1703-1725)

Conraads, Jan (4e kwart 18e eeuw)

Eltjes, Peter (1732-1741)                                                                        (zijmerk) PE gekroond

Emden, Jan van (1643)

Ennens, Jan (1669)                                                                                 merk I E

Fijt, Valentijn (1673)                                         VF aan elkaar, gekroond  VF gekroond, roos gekroond met V en F

Gerrits, Jan (1730-1754)

Haas, Harm de (1779-1754)

Haas, Jacob Cornelis de (1724-1774)

Harms, Harm (1708)

Hendriks, Lippe (1693)                                                                            LH monogram

Hendriks, Marten (1642-1666)

Hendrikx, Hendrik (1649-1669)                                                               HH monogram gekroond

Heynen, Carel (1649)

Hoornbeek, David van (voor 1700)                                                varianten VHB monogram, DVHB monogram

Hoveman, Frans Jobs  (ook Jobs, Frans) (1723-1732)

Isebrants, Jan (1728)

Jacobs, Jannes (1706-1709)

Jansen, Hans (1667-1687)

Jansen, Jan (1662-1664)                                                                                merk I I met ster

Luininghe, Jacob (1722-1744)

Michiels, Bront (1729)

Nienhuis, Daniel Everts (ook Everts, Daniel) (1714-1760)                            (zijmerk) NH, DNH gekroond

Parssens, Jan Marcus (ook Marcus, Jan) (1656-1666)                                 merk IMP monogram

Parssens, Marcus (1643-1654)                                                                      merk MP monogram

Perkaan, Jan Hendrik (1765-1802)

Pijl, Evert Pieters (1743-1758)                                                                       (zijmerk) EP gekroond

Pottema, Hendrik Eylert (1726-1743)

Pottema, Jan Hendrik (1743-1758)                                                                (zijmerk) IHP gekroond

Rediker, Hendrik (1722-1730)

Reinders, Reinder (1709-1714)

Stins, Everwijn (1725-1730)

Troyen, Gerrit van (1721-1744)

Troyen, Ruth Gerrits van (ook Gerrits, Ruth) (1699-1713)

Udens, Peter (1698-1731)

Veen, Jan ter (1765)

Veldhuis, Jan Valentijn (1668)

 

 

Overige 17 e eeuwse merken : fortuin, fleur de lis, LB, WP en LS, spaakwiel/rad, ster, wapen van groningen (als zijmerk), gekroonde 18 en gekroonde 51

Groepje pijpen van typerend Gronings fabrikaar, periode ca. 1645-1680
Groepje pijpen van typerend Gronings fabrikaar, periode ca. 1645-1680

VF ; Valentijn Fijt

Ca 1670-1675, Groningen, maker Valentijn Fijt

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VF gekroond : de V en de F zijn verbonden door een horizontaal streepje in het midden


VHB ; David van Hoornbeek

Voor 1700 (ref *2) was de pijpmaker David van Hoornbeek actief, aan wie het merk VHB (letters VH in monogram) worden toegeschreven. Gezien de afmetingen van de kop is deze pijp rond ca 1670-1680 gemaakt.

 

 

 

 

Variant van  David van Hoornbeek VHB monogram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Merk WP (met ster erboven). Onbekende maker

 

 

 

 

 

 

 

 


Een drietal 17e eeuwse modellen met gestilleerde stippenroos versieringen. Komen uit een zelfde vondstencomplex als de pijpjes hierboven. Mogelijk in ook in Groningen gemaakt.


Vanuit Groningen zijn diverse modellen uit de periode 1650-1670 bekend met rijk versierde stelen, zoals we ook uit bijvoorbeeld Amsterdam en Gouda kennen. In een aantal gevallen zijn deze ook voorzien van jaartal of initialen. Onderstaande fragmenten komen uit Groningen en dateren uit genoemde periode.

Pijpjes met dergelijke steelversieringen zijn frequent aangetroffen in een stort die eenduidig aan Marcus Parssens toe te schrijven was. Wellicht dat hij ook inderdaad deze pijp gemaakt heeft.


Hollandse Leeuw als ketelversiering

Hoewel het pijpje geen verdere merktekens draagt wordt deze door Tupan ook aan David van Hoornbeek toegeschreven. Aan beide zijden van de kop de Nederlandse Leeuw met zwaard en pijlenbundel. Ca 1680-1690.


Dit pijpje dateert uit ca 1680-1690 en heeft een bloem versiering op beide zijden van de ketel. Gronings product.



Een opvallend trechtermodel, vrij langgerekt en net geen punt hiel maar ook geen platte hiel. Op de rechterzijkant van de ketel lijkt vaag een (overblijfsel van) een zijmerk zichtbaar ?!

 

Trechtervormig kopje met wat lijkt op een G boven een V. Ca 1700

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Rond 1720 waren er in Groningen in ieder geval nog 12 pijpmakers actief (ref *2), in 1770 waren dat er nog een stuk of 3. Pijpen met de zijmerken gekroonde 18, gekroonde 51, gekroonde LHP, PE, DNH, NH, EP, Fortuin en het gekroonde wapen van Groningen zijn uit deze periode bekend

Groningse uitvoering van gekroonde 18. Ca 1740-1750

Het Wapen van Groningen, gekroond als zijmerk. Groningen ca 1740-1745


Gevonden in Groningen, waarschijnlijk Gouds ?!

Hielmerk Molen (?!)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hielmerk Melkmeisje (drie x)


 

[PKN 1980 (8) 1980 - De Groninger Tabakspijpenmakers in de 17e en 18e eeuw - H. Tupan]

Laatste Nieuwe

21/5 : Het IJzeren Kruis

28/3 : Ruim 100 nieuw gefotografeerde hielmerken toegevoegd

15/3 : Een paar reliefpijpjes toegevoegd

14/2 : Diverse bodemvondsten erbij

15/01 : Verschillende Franse pijpen, o.a. Fiolet, Gambier

29/12 : Een zeldzame Goudse pijp met de tekst 'HOESAAR'

22/12 : Een prachtig gekleurde soldaat van Gambier.

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.