Molen


Het merk 'Molen' heeft een rijke historie gekend in Gouda, maar ook in de plaatsen Gorinchem en Aarlanderveen. Ook zijn pijpen uit Belgie en Duitsland met dit merkteken bekend.

 

Uit Schoonhoven zijn bodemvondsten van onversierde ovale koppen met dit merk bekend die daar in de tweede helft van de 18e eeuw gemaakt lijken te zijn (ref *37). 

 

Het merk lijkt ook gebruikt te zijn in Leeuwarden.

 

 

Gouda

Het merk Molen is in Gouda tussen 1667 en 1902 in gebruik geweest bij achtereenvolgens (ref *14) ;


1669-1677  Gerrit Jansz. Aerns.

1677-1697  Willem Hanse Verschut

1697-1722  Arij Jacobsz. Danens

1722-1759  Jacob Arijsz. Danens

1759-1778  Jan Arijsz. Danens

1778-1787  Jan Jacobsz. Danens, Firma Jan Danens Jacobsz.

1787-1790  Adam Schouten

1790-1791  Meindert van der Heijden

1791-1797  Adam Schouten

1791-1797  Klaas de Jong (in huur)

1797-1802  Hendrika Sparnaay, weduwe Adam Schouten

1797-1802  Klaas de Jong (in huur)

1802-1806  (weduwe) Klaas de Jong

1800-1806  Jacobus Collinee (in huur)

1806-1839  Jacobus Collinee

1830-1835  Johannes Broer (in huur)

1839-1839  Willem van Hork (in gebruik)

1839-1880  Frans Simon Sparnaaij

1880-1902  Firma F.S. Sparnaaij & Zonen

Ca 1700-1720

 




Ca 1710-1730, Gouda ? Gevonden in Friesland

De molen heeft een opvallende grote 'vang' : net zoals het model hieronder dat ook in Friesland gevonden is ..

 

 

 

 

 

 Ca 1710-1730, gevonden in Friesland

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ca 1730-1760, Gouda


Rondbodem model gemaakt tussen ca 1740 en 1800

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Overgangsmodel tussen een trechter- en ovoide vorm. Ca 1740-1780

 

 

 

 

 

 

 

 

Kromkop ketel, ca 1850-1900




Twee wildemannen die het wapenschild van koning Frederik II van Pruisen flankeren. Gemaakt tussen ca 1750 en 1780 door Jacob Arijse Danens of Jan Jacobsz Danens in Gouda


 

Een vondstengroepje, merk Molen. Slanke Ovoide modelletjes, 1 type wat groter. Ook een fragment met hielmerk springend paard, en een hielmerk met 3 bomen (?!) en een fragment trompet.

Bovenin de foto ook een hiel fragment van een leuk model kromkop, hielmerk Molen


Frans Simon Sparnaaij, de laatste Gouwenaar met merk Molen

Tussen 1839 en 1880 is het merk Molen in Gouda in eigendom geweest bij Frans Simon Sparnaaij. Daarna tussen 1880 en 1902 bij de Firma F.S. Sparnaaij en Zoonen (ref * 14)

Tekst 'A & F.S. Sparnaaij'
Tekst 'A & F.S. Sparnaaij'
'In Gouda Holland' En jaartal 1852.
'In Gouda Holland' En jaartal 1852.

Zelfde model als hierboven maar dan met steel waarop merk Molen
Zelfde model als hierboven maar dan met steel waarop merk Molen

Staande Neptunus en Mercurius met Wapen van Gouda


Polka pijp met Molen en Wapen van Gouda

Alphen aan den Rijn

Bijzondere 6 kantige pijpenkop. Ca 1740-1770. Ongerookt, gevonden in Alphen aan de Rijn. Waarschijnlijk ook daar gemaakt



Bovenstaande pijp met het merk Molen heeft als bijmerk een Gouds wapenschild met extra stippen op de middenbalk. In Alphen aan den Rijn gevonden.

 

De pijpmakers in Alphen aan den Rijn waren niet gebonden aan de regels van het goudse pijpmakersgilde, en kopieerden in vrij grote mate goudse merken en namen. In vele gevallen werden dezelfde merken als in Gouda gebruikt, en in een aantal gevallen werden zelfs de namen van de goudse pijpmakers in verbasterde/ zeer gelijkende vorm op de steel overgenomen (ref *20).


Voorbeeld hiervan is het gebruik van het merk molen en klaverblad door Philip Hoogenboom, die tussen ca 1711 en 1764 in Aarlanderveen werkzaam was (ref *20)

Er zijn fragmenten bekend van pijpjes met het merk molen, en op de steel de naam I.DANEN, een duidelijke verbastering van de gouwenaar Jan en Jacob Danens, die in diezelfde tijd het merk molen in Gouda in gebruik hadden.


Het is ook bekend dat Alphens pijpmakers het gouds wapen als bijmerk toepasten met in de middenbalk een paar extra stippen.


Onderstaand pijpje met het merk molen dateert van vlak na het midden van 1700 en heeft als bijmerk een wapen dat op dat van Gouda lijkt (de series van 3 sterren linke en rechts van de middenbalk), maar niet is (aan de middenbalk zijn stippen toegevoegd). Dit pijpje zal dus in Alphen geproduceerd zijn, waarschijnlijk door Philip Hoogenboom


 

 

 

 

 

 

Pijpje uit ca 1730-1750, gevonden in Alphen en waarschijnlijk ook daar gemaakt


Leeuwarden

Onderstaande modelletjes zijn gevonden in de buurt van Leeuwarden, en lijken daar in de buurt ook gemaakt. Opvallend is het nummer 4 op de zijkant van de hiel.

Het tweede model heeft een letter B in spiegelbeeld op de zijkant van de kop, de ene het merk Molen en de ander het merk Slang. Ook deze pijpjes lijken een lokaal product.

Periode 1720-1740.

Letter B in spiegelbeeld op zijkant, merk molen in ketel gestempeld










Merk Slang in ketel gestempeld op een kop die uit dezelfde mal lijkt te komen als hierboven


Molen niet als merk maar als versiering

Onderstaand een aantal 18e eeuwse pijpen waarop een molen is afgebeeld. In deze gevallen vertegenwoordigd de molen niet het merkteken van de pijpmaker, maar wordt gezien als versiering. Vaak vinden we het merk van de maker op dergelijke pijpen als aparte initialen of afbeeldingen terug (bv zittende kat in de deuropening van de molen)

Vondstengroepje Alphen

 

Een vondstengroepje in stortgrond in Alphen. Ovoide pijpen met hielmerk 26, hielmerk both, kromkopjes met melkmeid , molen, een koning David achtig merk en een 3 tal slanke knorren zonder merk

Antwerpen

In 1758 vertrok de Dordtenaar Egbert van Harssevoort naar Antwerpen en begon daar met het maken van kleipijpen. Hij is tussen 1758 en circa 1796 in Antwerpen actief geweest en het lijkt erop dat hij meerdere merken gebruikte.

Het merk HSV komt voor op goedkope zijmerkpijpjes die voorzien zijn van een gekroonde vis. Ook worden de merken H gekroondEHZ en Molen (als hielmerk op ovale pijpen) aan hem toegeschreven. (ref *35)

Laatste Nieuwe

21/4: Een erg scherp uitgevoerde 'rustende herderin met een schaapje' van de Goudse pijpenmaker Wagenaar.

21/4; Jacob van Wingender Knoedgen (Belgie) : l'Union fait la force.

04/4; Een fraaie rekening van de firma Wingender Knoedgen uit 1868.

13/3; Een paar complete en bijna complete 17e eeuwers

12/3; Gouds pijpje uit de vroege 18e eeuw met fraai getordeerde steel

10/3; Het Wapen van Friesland

23/1: Weer wat pijpen uit de collectie op foto gezet waaronder weer leuke hiel-merken. 

20/1: Twee fraaie dubbele krulpijpen (VIVAT DE PRUYSE) van Marinus van Duyn, tussen circa 1885 en 1925 gemaakt.


14/1: Wat leuke pijpjes gevonden in Rotterdam

13/1: Pijpjes van de eerste plastic materialen en bakeliet.

12/1: Pijpje van Martinus van Duijn.

19/12: De afgelopen maanden een paar hele fraaie pijpen van meerschuim kunnen toevoegen.

21/5 : Het IJzeren Kruis

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.